Analiza strategiczna to jeden z głównych elementów procesu zarządzania strategicznego. Określa się ją zarówno jako zbiór metod i działań jak i kompleksowy sposób podejścia do problemu. W sensie czynnościowym analiza strategiczna jest to zbiór działań diagnozujących organizację i jej otoczenie w zakresie umożliwiającym zbudowanie planu strategicznego i jego realizację. Natomiast w sensie zaś narzędziowym to zestaw metod analizy, które pozwalają na zbadanie, ocenę i przewidywanie przyszłych stanów wybranych elementów przedsiębiorstwa i jego otoczenia z punktu widzenia możliwości przetrwania i rozwoju. Końcowym etapem tej analizy jest określenie i ocena pozycji strategicznej przedsiębiorstwa. Otrzymujemy wtedy odpowiedź na pytanie: w jakich warunkach będzie działała firma w przyszłości i jakie ma możliwości dostosowania się do nich.

Cele analizy strategicznej:

• sformułowanie strategii,
• konstrukcja planu strategicznego wraz z propozycją jego realizacji.

Zakres analizy strategicznej obejmuje:

• określenie celów,
• określenie misji przedsiębiorstwa,
• określenie zasobów organizacji,
• obserwację otoczenia zewnętrznego.

Użytkownikami wyników analizy strategicznej mogą być:

• kierownictwo i specjaliści z przedsiębiorstw,
• banki finansujące przedsiębiorstwo,
• faktyczni i potencjalni udziałowcy przedsiębiorstwa,
• istniejący i potencjalni dostawcy, nabywcy i kooperanci przedsiębiorstwa,
• konkurenci z sektora lub grupy strategiczne,
• potencjalni inwestorzy,
• inne podmioty mające jakieś plany lub oczekiwania w stosunku do przedsiębiorstwa, np. agendy rządowe fundusze inwestycyjne, instytucje ubezpieczeniowe.

(fot. realidaconsult)

Obszary analizy przedsiębiorstwa

1. Makrootoczenie - to zespół warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa wynikający z tego, że działa ono w określonym kraju i regionie, strefie klimatycznej, w danym układzie politycznym, prawnym, systemowym. Makrootoczenie bardzo silnie określa możliwości działania i rozwoju przedsiębiorstwa.
Segmenty makrootoczenia:

• ekonomiczne,
• polityczne,
• społeczne,
• technologiczne,
• międzynarodowe,
• prawne,
• demograficzne.

2. Otoczenie konkurencyjne (mikrootoczenie) - jest dla przedsiębiorstwa łatwiejsze do zidentyfikowania i obserwacji. W skład otoczenia konkurencyjnego wchodzą wszystkie podmioty gospodarcze, które mają z przedsiębiorstwem powiązania konkurencyjne  lub kooperacyjne. Cechą otoczenia konkurencyjnego jest to, że podmioty otoczenia konkurencyjnego oddziałują na firmę, ale też ona ma możliwość aktywnego reagowania na te bodźce, zachodzi tutaj sprzężenie zwrotne.
Segmenty mikrootoczenia:

• klienci,
• konkurenci istniejący i potencjalni,
• dostawcy.

3. Przedsiębiorstwo - analizie strategicznej podlegają wszystkie elementy funkcjonalne w przedsiębiorstwie.